W pierwszym powojennym okresie w Malborku bardzo szybko przybywało mieszkańców. O ile w 1950 r. było ich 16 994, to w 1955 r. było ich już 20 607, a w 1965 r. – 28 292. Dla porównania, w 1939 r., czyli w dawnym Marienburgu, było ich 27 318.
Wiadomo, od 1945 r. powojenni osadnicy i przesiedleńcy zajmowali budynki, które nadawały się do zamieszkania od razu. Później modernizowano to, co się do tego nadawało.
W ten budowlany boom wpisał się zupełnie nowy podmiot, który powstał w Malborku, czyli Malborska Spółdzielnia Mieszkaniowa.
2 kwietnia 1959 r. odbyło się pierwsze Walne Zgromadzenie 12 członków założycieli Spółdzielni, którzy uchwalili i podpisali pierwszy statut, oraz nadali jej do dziś funkcjonującą nazwę.
Podczas tamtego spotkania powołana została pierwsza Rada Nadzorczą MSM, do której weszli:
- Józef Karabowicz, przewodniczący RN
- Bernard Okruciński, zastępca przewodniczącego RN
- Józef Więcławski, sekretarz
- Antoni Krzemiński, członek
- Czesław Mesyszyn, członek.
Rada Nadzorcza powołała również pierwszy zarząd MSM w składzie:
- Konstanty Szymański, przewodniczący
- Grzegorz Andrzejak, zastępca
- Halina Chodorowicz, członek.
Już podczas tego założycielskiego Walnego Zgromadzenia jej uczestnicy ustalili plan budowy domów na pierwsze lata.
3 lipca 1959 r. Sąd Powiatowy w Elblągu wydał postanowienie o wpisaniu Malborskiej Spółdzielni Mieszkaniowej do rejestru pod numerem R.S. 368 oraz dokonał rejestracji pierwszego statutu Spółdzielni. Była to pierwsza i jedyna spółdzielnia mieszkaniowa w Malborku, na którą spadło trudne zadanie zaspokojenia dużych potrzeb mieszkaniowych społeczności miasta.
Tempo realizacji inwestycji było duże. Pierwsze bloki powstawały w ścisłym centrum. MSM już w 1960 r. przekazała klucze do mieszkań w budynku przy ul. Wareckiej 1, później w drugim przy tej samej ulicy. Na początku lat 60. XX wieku trwała budowa przy ul. Kościuszki. Oddano go w dwóch etapach: trzy klatki w 1961 r. i trzy w 1963 r. Kolejno powstawały budynki na Placu Narutowicza i Starym Mieście, w tamtym czasie nazywanym Osiedlem XX-lecia PRL, ale też na Piaskach.
Lata 70. upłynęły pod znakiem zabudowy Śródmieścia. Jak wspomina Wiesław Jedliński w książce „Malbork dzieje miasta”, w maju 1975 r. oddano pierwszy wieżowiec MSM.
Głównym projektantem malborskiego centrum była Irena Różańska z Biura Projektów Budownictwa Ogólnego „Miastoprojekt” w Gdańsku. Budowniczym natomiast Elbląski Kombinat Budowlany. Już następnego roku przekazano klucze do nowych mieszkań 285 rodzinom. Śródmieście to zlokalizowane między ul. Mickiewicza, Sienkiewicza, Kościuszki i Konopnickiej o powierzchni 28 tys. m kw. składa się z bloków czteropiętrowych i wieżowców 11-kondygnacyjnych, w który zamieszkało 13 tys. osób. W tej liczbie znaleźli się również mieszkańcy wyburzonych wówczas starych domów – czytamy w książce Wiesława Jedlińskiego.
Na koniec 1976 r. MSM dysponowała 31 budynkami i 2 handlowymi o łącznej powierzchni użytkowej 55 206 m kw. Mieszkało w nich 1228 członków wraz z rodzinami. A kolejka rosła chętnych rosła.
– W latach 80. i na początku lat 90. ubiegłego wieku nastąpiło znaczne ożywienie działalności inwestycyjnej Spółdzielni. W tym czasie powstało Osiedle Południe oraz budynki przy ul. Orzeszkowej, gen. Grota-Roweckiego i Wilczej.
Ostatni budynek mieszkalny zbudowany przez MSM pochodzi z października 1998 r.
Od tamtej pory Spółdzielnia nie buduje nowych bloków a jej działalność skoncentrowana jest na utrzymaniu posiadanych zasobów w odpowiednim stanie technicznym. Podstawowym i najogólniej ujętym zadaniem spółdzielni przez wszystkie lata jej funkcjonowania było i jest zapewnienie użytkownikom lokali optymalnych warunków zamieszkiwania.
A jest czym zarządzać. Na ponad 30 hektarach MSM wybudowała 95 budynków mieszkalnych: 87 w Malborku i 8 w pobliskim Nowym Stawie, gdzie również funkcjonuje.
W ostatnich 23 latach ze struktur MSM odłączono 6 budynków, w których zawiązały się wspólnoty mieszkaniowe.
Aktualnie MSM skupia 3911 członków, administruje 2582 mieszkaniami, w których mieszka blisko 8000 osób. Ponad połowa lokali mieszkalnych stanowi odrębną własność. Ponadto spółdzielnia administruje trzema pawilonami użytkowymi, a także kompleksami garażowymi.
Nie można też nie wspomnieć o kolejnych prezesach, którzy kierowali jej działalnością w ciągu 65 lat:
- Konstanty Szymański
- Grzegorz Andrzejak
- Edmund Freilich
- Stefan Stienss
- Zygfryd Filbrandt
- Henryk Wiśniewski
- Czesław Mikos
- Elżbieta Kuligowska
- Małgorzata Kasal
- Grzegorz Kucman, prezes urzędujący.
Na podkreślenie zasługuje duże zaangażowanie członków MSM pracujących w jej organach samorządowych. Nie byłoby spółdzielni, gdyby nie jej członkowie. To im przede wszystkim należą się podziękowania za minione 65 lat.
Tekst: Anna Szade
Źródło zdjęć: Muzeum Miasta Malborka, Kronika miasta Malborka
